Το Χρηματιστήριο Αθηνών καθόλη τη διάρκεια της μακράς πορείας του διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην οικονομία της Ελλάδας. Σε κάθε μας βήμα παραμένουμε προσηλωμένοι στο θεσμικό μας ρόλο για τη στήριξη της ελληνικής επιχειρηματικότητας, ενώ υπηρετούμε τη διαφάνεια, την εξωστρέφεια και την καινοτομία. Η ιστορία μας αποτελεί την παρακαταθήκη μας και θέτει τις βάσεις για τη διατήρηση μιας σταθερής πορείας προς το μέλλον.
Ιστορική Αναδρομή
1876-1913: Ίδρυση και Πρώτα Βήματα
- Η ιστορία του Χρηματιστηρίου αρχίζει στις 30 Σεπτεμβρίου 1876, όταν επί κυβερνήσεως Αλ. Κουμουνδούρου, εκδόθηκε η κυβερνητική απόφαση για την σύστασή του. Η πρώτη στέγη του Χρηματιστηρίου ήταν το Μέγαρο Μελά, ο χώρος που μέχρι τότε λειτουργούσε το κεντρικό ταχυδρομείο. Το Χρηματιστήριο παρέμεινε εκεί έως τα τέλη Σεπτεμβρίου 1881.
- Ο πρώτος εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας του Χρηματιστηρίου δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στο φύλλο της 12ης Νοεμβρίου 1876.
- Στις 2 Μαΐου 1880 ξεκίνησαν οι εργασίες του Χρηματιστηρίου. Οι συναλλαγές πραγματοποιούνταν καθημερινά από τις 4 μμ έως τις 5 μμ, εκτός από τις Κυριακές και αργίες.
- Τον Οκτώβριο του 1881 το Χρηματιστήριο μεταφέρεται στην συμβολή των οδών Αιόλου και Σοφοκλέους, όπου και παρέμεινε έως το 1885.
- Από το 1881 έως το 1883 γίνεται αθρόα εγγραφή νέων μελών στο Χρηματιστήριο.
- Την θετική πορεία των τιμών στο Χρηματιστήριο κατά την τριετία 1881-1884 διαδέχθηκε η κρίση του 1884, μία από τις σοβαρότερες κρίσεις που γνώρισε το Χρηματιστήριο, αποτέλεσμα της οικονομικής δυσπραγίας της εποχής.
- Το 1885 το Χρηματιστήριο εγκαταστάθηκε σε κτίριο επί της οδού Σοφοκλέους 11, και παρέμεινε εκεί έως και τον Οκτώβριο του 1891. Από την 1η Νοεμβρίου 1891 στεγάστηκε σε κτίριο στην οδό Πεσμαζόγλου 1.
1914-1949: Πόλεμοι και Κρίσεις
- Στη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και συγκεκριμένα στις 16 Ιουλίου 1914 κλείνει για πρώτη φορά το Χρηματιστήριο, το οποίο επαναλαμβάνει τις εργασίες του στις 28 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους.
- Το 1918 το Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών μετατρέπεται σε Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου.
- Η παγκόσμια κρίση του 1929 επιδρά με καθυστέρηση στην εγχώρια Χρηματιστηριακή Αγορά, η οποία αναστέλλει τις εργασίες της τον Σεπτέμβριο του 1931 για να επανέλθει τον Δεκέμβριο του 1932.
- Τον Νοέμβριο του 1934, το Χρηματιστήριο παραλαμβάνει από την Εθνική Τράπεζα το κτίριο της οδού Σοφοκλέους 10. Στις 19 Δεκεμβρίου 1934 πραγματοποιήθηκαν με πολλή επισημότητα τα εγκαίνια του νέου κτιρίου, που ήταν ή πέμπτη κατά σειρά στέγη του Χρηματιστηρίου από την ίδρυσή του.
- Η έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου βρήκε το Χρηματιστήριο να λειτουργεί κανονικά, καθεστώς που διατηρήθηκε έως την κατάληψη της Αθήνας από τα γερμανικά στρατεύματα. Από τότε και έως τη λήξη του Πολέμου, το Χρηματιστήριο λειτουργούσε περιοδικά.
- Μετά τη λήξη του εμφυλίου πολέμου (Αύγουστος 1949) η ζήτηση των μετοχών σημείωσε μεγάλη αύξηση, και ο πυρετός ανόδου συνεχίστηκε και στις αρχές του 1950.
- Εκτός από την μετοχή της Τράπεζας της Ελλάδος όλες οι άλλες μετοχές ήταν έως το 1950 ανώνυμες. Τον Απρίλιο του 1950, η Αμερικανική οικονομική αποστολή εισηγήθηκε στον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας την ονομαστικοποίησή τους, για φορολογικούς λόγους. Παρά τις αντιδράσεις του τότε Προέδρου του Χρηματιστηρίου Αθηνών η ονομαστικοποίηση των μετοχών ολοκληρώθηκε.
1950-1980: Μεταπολεμική Ανασυγκρότηση και Θεσμικές Μεταρρυθμίσεις
- Στα τέλη του 1964 σχηματίστηκε και τέθηκε σε εφαρμογή η λειτουργία του Γενικού Δείκτη Τιμών του Χρηματιστηρίου.
- Ο ν. 148/1967 βάζει τα θεμέλια για την ίδρυση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, η οποία όμως επρόκειτο να λειτουργήσει μερικά χρόνια αργότερα (1972) για να ολοκληρωθεί η μορφή και ο σκοπός της κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990.
- Το 1970 έγινε και στην Ελλάδα η εισαγωγή του θεσμού των Αμοιβαίων Κεφαλαίων και των Εταιρειών Επενδύσεων Χαρτοφυλακίου.
- Με την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974, το Χρηματιστήριο διέκοψε την λειτουργία του έως τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους.
1980-1999: Εκσυγχρονισμός και Νέες Αγορές
- Το Φεβρουάριο του 1991 ιδρύεται το Κεντρικό Αποθετήριο Αξιών (ΚΑΑ) για την εκκαθάριση των συναλλαγών.
- Στη διετία 1991-1992 δημιουργήθηκε η Παράλληλη Αγορά του Χρηματιστηρίου, ο πρόδρομος της σημερινής Εναλλακτικής Αγοράς.
- Την ίδια χρονική περίοδο εγκαταστάθηκε το αυτόματο σύστημα ηλεκτρονικών συναλλαγών, θέτοντάς τέρμα σε μία περίοδο 116 ετών κατά την οποία οι συναλλαγές πραγματοποιούνταν με την μέθοδο της αντιφώνησης.
- Το 1995, ως μέρος της προσπάθειας εκσυγχρονισμού της κεφαλαιαγοράς, το Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών μετατρέπεται σε ανώνυμη εταιρεία με μοναδικό μέτοχο το Ελληνικό Δημόσιο.
- Το 1997 το Ελληνικό Δημόσιο διαθέτει με Ιδιωτική Τοποθέτηση το 39,67% του μετοχικού κεφαλαίου του Χρηματιστηρίου, ενώ το 1998, μέσω δεύτερης ιδιωτικής τοποθέτησης, διαθέτει ποσοστό 12% περίπου του μετοχικού κεφαλαίου σε επιλεγμένους επενδυτές. Το 1999 το ποσοστό του Ελληνικού Δημοσίου περιορίζεται περαιτέρω στο 47,7%.
- Το 1997 ξεκινάει η συνεργασία του χρηματιστηρίου με τον διεθνή οίκο FTSE.
- Το 1999 ξεκινούν τη λειτουργία τους το Χρηματιστήριο Παραγώγων Αθηνών (ΧΠΑ) και η Εταιρεία Εκκαθάρισης Συναλλαγών επί Παραγώγων (ΕΤΕΣΕΠ), και τον Αύγουστο του 1999 ξεκινά η διαπραγμάτευση των πρώτων παράγωγων προϊόντων.
- Το 1999 ξεκινάει το έργο της αποϋλοποίησης μετοχών - τα έγχαρτα αποθετήρια έγγραφα αντικαθίστανται σταδιακά από ηλεκτρονικές εγγραφές στο Σύστημα Άυλων Τίτλων (ΣΑΤ). Τον Νοέμβριο του 1999 τίθεται σε λειτουργία το ηλεκτρονικό σύστημα συναλλαγών ΟΑΣΗΣ, αντικαθιστώντας το ΑΣΗΣ, του συστήματος που επιτρέπει σε κάθε χρήση να έχει μέσω ενός τερματικού πρόσβαση στις αγορές μετοχών και παραγώγων.
- Ο σεισμός της Πάρνηθας το 1999, κράτησε το Χρηματιστήριο κλειστό στις 9 και 10 Σεπτεμβρίου.
2000-2009: Ανάπτυξη και Διεθνοποίηση των Αγορών
- Το Μάρτιο του 2000 ιδρύεται η «Ελληνικά Χρηματιστήρια Α.Ε.» (ΕΧΑΕ) ως εταιρεία συμμετοχών.
- Τον Αύγουστο του 2000 η «Ελληνικά Χρηματιστήρια Α.Ε.» εισάγεται στο Χρηματιστήριο Αθηνών.
- Τον Σεπτέμβριο του 2002 ολοκληρώνεται η συγχώνευση των ανωνύμων εταιρειών Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών Α.Ε. και Χρηματιστήριο Παραγώγων Αθηνών Α.Ε., θυγατρικών της ΕΧΑΕ. Η επωνυμία της νέας εταιρείας είναι «Χρηματιστήριο Αθηνών Α.Ε.».
- Τον Ιούνιο του 2003 το Ελληνικό Δημόσιο, σε εφαρμογή του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων, διαθέτει το σύνολο των μετοχών ΕΧΑΕ κυριότητάς του σε 7 τράπεζες. Το Χρηματιστήριο Αθηνών μεταβιβάζει τις εναπομείνασες εποπτικές του αρμοδιότητες στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.
- Τον Φεβρουάριο του 2004 η ΕΧΑΕ εξαγοράζει τα μειοψηφικά ποσοστά στις θυγατρικές της ΚΑΑ και ΕΤΕΣΕΠ και η συμμετοχή της ανέρχεται πλέον σε 100%, ενώ το Μάρτιο του 2005 ολοκληρώνεται η συγχώνευση με απορρόφηση της θυγατρικής Ανάπτυξη Συστημάτων και Υποστήριξης Κεφαλαιαγοράς Α.Ε. (ΑΣΥΚ). Η επωνυμία της νέας εταιρείας αλλάζει σε «Ελληνικά Χρηματιστήρια A.E. Συμμετοχών, Εκκαθάρισης, Διακανονισμού & Καταχώρισης».
- Τον Οκτώβριο του 2006 ξεκινάει η λειτουργία της κοινής πλατφόρμας Χρηματιστηρίου Αθηνών με το Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου, που έμελλε να σηματοδοτήσει την απαρχή μιας ευρύτερης και πολυεπίπεδης συνεργασίας με την αγορά της Κύπρου.
- Τον Ιούλιο του 2007 ξεκινάει η μεταφορά όλων των υπηρεσιών του Ομίλου στο νέο ιδιόκτητο κτίριο στη Λεωφόρο Αθηνών 110. Τον Δεκέμβριο του 2007 κλείνει για τελευταία φορά της πόρτες του το ιστορικό κτίριο της οδού Σοφοκλέους 10 ως χρηματιστήριο.
- Τον Ιανουάριο του 2008 ξεκινάει να διαπραγματεύεται το πρώτο ETF (Exchange Traded Fund, ή Διαπραγματεύσιμο Αμοιβαίο Κεφάλαιο) στην Ελληνική αγορά.
- Τον Φεβρουάριο του 2008 ξεκινάει τη λειτουργία της η Εναλλακτική Αγορά (ΕΝ.Α). Μέσα στο πρώτο έτος λειτουργίας της, εννιά εταιρείες εισήγαγαν τις μετοχές τους στην αγορά αυτή.
- Στις 2 Σεπτεμβρίου 2009, το Χρηματιστήριο ζει μια ‘μαύρη μέρα’ καθώς έπεσε θύμα τρομοκρατικής επίθεσης από την οποία σημειώθηκε μια ισχυρότατη έκρηξη, η οποία ευτυχώς προκάλεσε μόνο υλικές ζημιές. Παρά την σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή του μισού κτιρίου, η χρηματιστηριακή αγορά λειτούργησε κανονικά από την πρώτη ημέρα της τρομοκρατικής επίθεσης. Η αποκατάσταση του κτιρίου στην αρχική του μορφή ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2010.
2010-2020: Εξέλιξη και Ψηφιακή Μετάβαση
- Το 2010 ολοκληρώνεται η απόσχιση του κλάδου εκκαθάρισης συναλλαγών από την ΕΧΑΕ και η μεταφορά του στην κατά 100% θυγατρική εταιρεία του Ομίλου «Εταιρεία Εκκαθάρισης Χρηματιστηρίου Αθηνών ΑΕ».
- Τον Δεκέμβριο του 2011 εισάγεται στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης το GREK, το πρώτο ETF που παρακολουθεί μετοχές του Χρηματιστηρίου Αθηνών.
- Την 1η Δεκεμβρίου του 2014 τέθηκε σε εφαρμογή ένα νέο μοντέλο διαπραγμάτευσης και εκκαθάρισης στην Αγορά Παραγώγων. Ως αποτέλεσμα του έργου αυτού, υπάρχει πλέον ένα κοινό σύστημα για την διαπραγμάτευση όλων των προϊόντων του Χρηματιστηρίου Αθηνών (κινητές αξίες, παράγωγα) καθώς και ένα κοινό σύστημα για την εκκαθάριση και διακανονισμό όλων των συναλλαγών.
- Το 2014 ο Όμιλος Χρηματιστηρίου Αθηνών αποκτά την Πιστοποίηση Επιχειρησιακής Συνέχειας (Business Continuity ISO 22301:2012) για το σύνολο των εταιρειών του, καθώς επίσης και για όλες τις επιχειρησιακές λειτουργίες και παρεχόμενα προϊόντα και υπηρεσίες.
- Στις 29 Ιουνίου του 2015, η επιβολή των Capital Controls συνοδεύεται από το μεγαλύτερης διάρκειας κλείσιμο του Ελληνικού Χρηματιστηρίου στη σύγχρονη ιστορία του. Η χρηματιστηριακή αγορά θα λειτουργήσει εκ νέου στις 3 Αυγούστου.
- To 2016 το Χρηματιστήριο προχωρά στην ανάπτυξη και παροχή προς τις εταιρείες και τους λοιπούς συμμετέχοντες της αγοράς της υπηρεσίες Ηλεκτρονικού Βιβλίου Προσφορών (ΗΒΙΠ).
- Το 2018 ξεκίνησε τη λειτουργία του το «Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας ΑΕ» (ΕΧΕ), στο οποίο το Χρηματιστήριο Αθηνών συμμετέχει με ποσοστό 21%.
- Το 2018 το Χρηματιστήριο Αθηνών γίνεται μέλος της διεθνούς πρωτοβουλίες UN Sustainable Stock Exchanges των Ηνωμένων Εθνών.
- Το 2019 το Χρηματιστήριο Αθηνών αποκτά το 0,78% του Χρηματιστηρίου του Κουβέιτ.
- Το 2019 παρουσιάζεται ο πρώτος «Οδηγός Δημοσιοποίησης Πληροφοριών ESG» που συνέταξε το Χρηματιστήριο Αθηνών. Ο οδηγός αποτελεί πρακτικό εργαλείο, με το οποίο οι επιχειρήσεις, εισηγμένες και μη, μπορούν να προσδιορίσουν τα θέματα ESG που πρέπει να δημοσιοποιούν. Ο οδηγός αυτός επανεκδόθηκε το 2022 και το 2024.
- Με την έναρξη της πανδημίας Covid-19, ο Όμιλος επέδειξε ταχύτατα αντανακλαστικά και διέθεσε εμπορικά κατά το πρώτο εξάμηνο του 2020 την πλατφόρμα AXIA e-shareholders Meeting μέσω της οποίας οι εταιρείες μπορούν να διεξάγουν τις Γενικές Συνελεύσεις τους από απόσταση και σε πραγματικό χρόνο. Μια υπηρεσία που χρησιμοποιείται από την πλειονότητα των εισηγμένων εταιρειών μέχρι και σήμερα.
2021-Σήμερα: Νέες Συνεργασίες και Βιωσιμότητα
- To 2021 το Χρηματιστήριο Αθηνών ενώνει τις δυνάμεις του με το Χρηματιστήριο του Βελιγραδίου (BELEX). Στο πλαίσιο αυτό, το Χρηματιστήριο απέκτησε μερίδιο 10,24% των μετοχών του Χρηματιστηρίου του Βελιγραδίου (BELEX). Ταυτόχρονα, το BELEX μετέφερε τις συναλλακτικές δραστηριότητες του στην Πλατφόρμα Συναλλαγών του Χρηματιστηρίου Αθηνών.
- Το Δεκέμβριο του 2021 ολοκληρώνεται η επένδυση του Χρηματιστηρίου Αθηνών στην Αρχιτεκτονική Active-Active Data Center, με την πραγματοποίηση της πλήρους παραγωγικής λειτουργίας του συνολικού φάσματος επιχειρησιακών δραστηριοτήτων του Ομίλου, από το Εναλλακτικό Κέντρο Δεδομένων του, επισφραγίζοντας έτσι το τριετές έργο εκσυγχρονισμού των Υποδομών του.
- To 2023 έγινε η επίσημη έναρξη της Day-ahead αγοράς του Αλβανικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας (ALPEX) και των συναλλακτικών και μετασυναλλακτικών δραστηριοτήτων του. Το έργο υλοποιήθηκε με την υποστήριξη και συμβολή του Χρηματιστηρίου Αθηνών (ΑΤΗΕΧ) και του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας (EnExGroup), που παρέχουν τις υποδομές και τις σχετιζόμενες με αυτές υπηρεσίες στο ALPEX.
- Το 2023 το Χρηματιστήριο Αθηνών δημιούργησε το ATHEX ESG Data Portal, ως ένα κεντρικό σημείο συγκέντρωσης ESG δεδομένων για ελληνικές εισηγμένες και μη εταιρείες, αλλά και για επενδυτές που επιθυμούν να βρίσκουν τυποποιημένες και κατά συνέπεια ευκολότερα συγκρίσιμες πληροφορίες, σχετιζόμενες με τις ESG δράσεις των εταιρειών.
- Το 2024 ξεκίνησε η λειτουργία του νέου αναβαθμισμένου συστήματος Διαπραγμάτευσης, Linux OASIS. Το νέο σύστημα OASIS χαρακτηρίζεται από την υψηλή ταχύτητά του και σηματοδοτεί την είσοδο του Ομίλου σε μια νέα εποχή τεχνολογικής καινοτομίας.
- Στις 11 Δεκεμβρίου 2024, ο Όμιλος ανανεώνει ριζικά την εταιρική του εικόνα και ταυτότητα, στρέφοντας το βλέμμα του προς το μέλλον και τιμώντας παράλληλα την μακρόχρονη κληρονομιά του.